«Ο πιο καλός ο μαθητής
εξοικονομεί ενέργεια για το καλό της γης»
Ο τίτλος του προγράμματός μας φανερώνει ότι αυτή τη χρονιά επιθυμούμε ν’ «αριστεύσουμε» σ’ ένα ζήτημα πολύ βασικό για το περιβάλλον μας. Η αλόγιστη χρήση βλαβερών για τη φύση πηγών ενέργειας και η μη αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας επιβαρύνουν την ατμόσφαιρα. Σκοπός μας είναι να ευαισθητοποιηθούμε στο θέμα αυτό. Στις πρώτες συναντήσεις της ομάδας μας, εισαγωγή αποτέλεσε η αναζήτηση πληροφοριών για τις μορφές ενέργειας που προκαλούν μεγάλα προβλήματα στο περιβάλλον. Μέρος αυτής της θεωρητικής κατάρτισής μας παρουσιάζουμε παρακάτω.
Η ενέργεια είναι πολύτιμη και απαραίτητη για κάθε αλλαγή στη φύση, για κάθε δραστηριότητα, και βρίσκεται παντού. Αποθηκεύεται με κάποια μορφή, μετατρέπεται από τη μία μορφή στην άλλη και μετακινείται συνεχώς. Η ενέργεια δεν χάνεται ποτέ.
Φυσικοί πόροι και ενέργεια
Φυσικοί πόροι ονομάζονται όλα τα υπάρχοντα στη γη υλικά ή προϊόντα, που είναι χρήσιμα για τη ζωή και τις δραστηριότητες του ανθρώπου. Μπορούμε να τους ταξινομήσουμε σε ανανεώσιμους, που διαρκούν πάντα ή ανανεώνονται συνεχώς, και σε μη ανανεώσιμους, που εξαντλούνται και η ανανέωσή τους είναι πολύ δαπανηρή.
Ορυκτά καύσιμα
Τα τρία πρώτα είδη από τις μη ανανεώσιμες πηγές ανήκουν στα λεγόμενα ορυκτά καύσιμα, που είναι οργανικές ουσίες προερχόμενες από τον φλοιό της γης, που με την καύση τους παράγουν ενέργεια. Τα τρία βασικά είδη ορυκτών είναι ο άνθρακας, το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο.
Σήμερα τα ορυκτά καύσιμα κυριαρχούν παγκοσμίως στην παραγωγή ενέργειας. Σύμφωνα με μελέτες, θα συνεχίσουν να αποτελούν την κύρια ενεργειακή πηγή ως το 2030.
Οδυνηρές επιπτώσεις της χρήσης ορυκτών καυσίμων
Η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι απαραίτητη και, όπως γίνεται φανερό, έχει καθυστερήσει σε μεγάλο βαθμό. Το φαινόμενο του θερμοκηπίου, το λιώσιμο των πάγων, η όξινη βροχή, η κλιματική αλλαγή -με τις πολλαπλές επιπτώσεις της, όπως την άνοδο της στάθμης της θάλασσας, τις υψηλότερες ακραίες θερμοκρασίες, τις ξηρασίες και τις πιο ραγδαίες και συχνές καταιγίδες και την ενδεχόμενη εξαφάνιση του 15-37% των ειδών που ζουν πάνω στον πλανήτη μέχρι το 2050- προκαλούνται από την αλόγιστη χρήση ενέργειας, παραγόμενης από ορυκτά καύσιμα.. Η εξάπλωση των ανανεώσιμων μορφών ενέργειας θα συμβάλει σημαντικά στον περιορισμό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που σχετίζονται με την ενεργειακή αλυσίδα.
Μορφές ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
α) Η ηλιακή ενέργεια. Είναι καθαρή, ανεξάντλητη, ήπια και ανανεώσιμη. Κατά την επίσκεψή μας στο ηλιακό χωριό της Λυκόβρυσης διαπιστώσαμε πόσο χρήσιμη μπορεί να είναι η ακτινοβολία του ήλιου σε ποικίλες εφαρμογές οικιακής χρήσης.
β) Η αιολική ενέργεια, που στηρίζεται στην εκμετάλλευση της κινητικής ενέργειας των ανέμων. Γίνεται όλο και πιο δημοφιλής, αφού το κόστος παραγωγής πέφτει ραγδαία.
γ) Η γεωθερμική ενέργεια, μέσω της οποίας αξιοποιούνται τα θερμά νερά ή και οι ατμοί που υπάρχουν σε υπόγειους ταμιευτήρες της γης.
δ) Η βιομάζα, δηλαδή η ενέργεια που πηγάζει από την αξιοποίηση του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος κάθε υλικού που προέρχεται άμεσα ή έμμεσα από το φυτικό ή ζωικό κόσμο.
ε) Η υδροηλεκτρική ενέργεια, η οποία στηρίζεται στην εκμετάλλευση της μηχανικής ενέργειας του νερού και της μετατροπής της σε ηλεκτρική. Είχαμε την ευκαιρία να δούμε από κοντά πώς λειτουργεί ένα υδροηλεκτρικό εργοστάσιο, καθώς επισκεφθήκαμε τον Ιανουάριο τον υδροηλεκτρικό σταθμό του Γλαύκου στην Πάτρα.
Συμπέρασμα
Τη στιγμή που οι περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες εξαρτώνται σήμερα από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα, οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας αποτελούν την ιδανική λύση από πολλές απόψεις. Στη χώρα μας υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Αυτό που απομένει είναι η βούληση, κρατική και ιδιωτική.
(Ομαδική εργασία της Περιβαλλοντικής Ομάδας του Σχολείου
Επιμέλεια: Ανδρ. Κουτσόπουλος, Εκπαιδευτικός)
