ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΣ

Eratosthenes Experiment 2016

Το σχολείο μας συμμετείχε σε ένα project παγκόσμιου βεληνεκούς με σκοπό την επανάληψη του πειράματος του Ερατοσθένη για τη μέτρηση της περιφέρειας της Γης. Στο εγχείρημα αυτό έλαβαν μέρος πάνω από 800 σχολεία από όλον τον κόσμο. Η ιδέα του πειράματος ήταν η εξής: κάθε σχολείο, στις 21 Μαρτίου, την ημέρα της εαρινής ισημερίας, κατά την ώρα της μεσουράνησης του ηλίου, θα μετρούσε τη σκιά ενός γνώμονα ύψους 1 μέτρου (ο γνώμονας είναι ένα ραβδί κάθετο στο οριζόντιο έδαφος). Στη συνέχεια, θα αντάλλασσε τις μετρήσεις του με ένα άλλο σχολείο σε διαφορετικό γεωγραφικό πλάτος, αλλά στο ίδιο γεωγραφικό μήκος. Οι δύο αυτές μετρήσεις, μαζί με τη χιλιομετρική απόσταση των δύο σχολείων, θα καθιστούσαν δυνατό τον υπολογισμό της περιφέρειας της Γης. Κρίναμε πως οι μαθητές μας είναι αρκετά ώριμοι ώστε να διενεργήσουν το πείραμα μόνοι τους. Πιστεύουμε άλλωστε πως η εμπειρία μιας ολοκληρωμένης πειραματικής διαδικασίας, προσεκτικά σχεδιασμένης με στάδια την ενημέρωση, τον πειραματισμό, την επεξεργασία των μετρήσεων και την εξαγωγή συμπερασμάτων, έχει πρόσθετο μαθησιακό όφελος για αυτούς.     Η όλη διαδικασία χωρίστηκε σε τρεις φάσεις. Την Τετάρτη 9 Μαρτίου καλέσαμε τους 41 μαθητές που δήλωσαν συμμετοχή και με χρήση του διαδραστικού πίνακα προχωρήσαμε στην πρώτη φάση του πειράματος που αφορούσε στην ενημέρωσή τους για το πείραμα του Ερατοσθένη. Κατά τη διάρκεια της παρουσίασης προβλήθηκε μάλιστα και ένα κατατοπιστικό βίντεο για το λόγο αυτό. Την Παρασκευή 18 Μαρτίου οι μαθητές αφού χωρίστηκαν σε ομάδες 5 – 6 ατόμων προχώρησαν στην προετοιμασία ενός γνώμονα. Οι 7 ομάδες που σχηματίστηκαν ακολούθησαν για την εργασία τους τις οδηγίες που είχαμε ετοιμάσει. Η διαδικασία αυτή κράτησε μια διδακτική ώρα και έτσι ολοκληρώθηκε και η δεύτερη φάση του πειράματος. Την Δευτέρα 21 Μαρτίου φτάσαμε στην τρίτη και τελευταία φάση του πειράματος. Στις 12 μ.μ. οι ομάδες μετέφεραν τους γνώμονες που ετοίμασαν στο προαύλιο του σχολείου, όπου και θα πραγματοποιούσαν το πείραμα. Έκαναν συνεχείς μετρήσεις, σχεδόν ανά τρία λεπτά, και έτσι μόλις ο ήλιος μεσουράνησε (είχαμε υπολογίσει λίγο μετά τις 12:20) οι ομάδες κατάφεραν να σημειώσουν το ίχνος της σκιάς του γνώμονά τους και στη συνέχεια μέτρησαν το μήκος της. Στις 12:35 οι μαθητές αποσύρθηκαν στο εσωτερικό του σχολείου και κατά τη διάρκεια της επόμενης διδακτικής ώρας καταπιάστηκαν με την επεξεργασία των μετρήσεών τους και τον υπολογισμό της γωνίας που σχημάτιζαν οι ακτίνες του ήλιου με τον γνώμονα κατά την ώρα του πειραματισμού μας. Οι μετρήσεις, κατά συνέπεια και οι γωνίες, στις οποίες κατέληξαν οι ομάδες, ήταν διαφορετικές και αυτό προβλημάτισε τους μαθητές. Το αποδέχτηκαν όμως ως ένα γεγονός που συμβαίνει σε μια πειραματική διαδικασία. Έτσι, αποφασίσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον μέσο όρο των γωνιών όλων των ομάδων, δηλαδή 37,4ο. Μέσω της πλατφόρμας Eratosthenes Experiment 2016 λάβαμε τα απαραίτητα στοιχεία για την συνέχιση του πειράματος από το συνεργαζόμενο σχολείο National College «Constantin Cantacuzino» στη πόλη Targoviste της Ρουμανίας. Η γωνία των ακτίνων του ήλιου κατά την ώρα του δικού τους πειραματισμού ήταν 43,53ο. Από την εφαρμογή Google Maps υπολογίσαμε την απόσταση μεταξύ των δύο σχολείων σε 804,18 km. Έχοντας πλέον όλα τα απαιτούμενα στοιχεία για την ολοκλήρωση του πειράματος υπολογίσαμε την περιφέρεια της Γης σε 47.227,54 km.  Η απόκλιση από το πραγματικό μέγεθος των σχεδόν 40.000 km ήταν μεγάλη αλλά η προσπάθεια άξιζε τον κόπο!

«Αυτός είναι ο τρόπος για να μάθεις το οτιδήποτε, όταν κάνεις κάτι με τέτοια απόλαυση που δεν παρατηρείς ότι ο χρόνος περνάει. Οι άνθρωποι που ποτέ δεν έκαναν λάθη, είναι αυτοί που ποτέ δεν προσπάθησαν κάτι νέο» Albert Einstein