Ανατρέχοντας στους αρχαίους χρόνους παρατηρούμε ότι η παιδαγωγική και οι ουσιώδεις όροι που αναφέρονται σε αυτήν, όπως Παιδεία, παιδεύω, παιδαγωγός, αγωγή κτλ. δεν ήταν καθόλου άγνωστοι. Αντίθετα μάλιστα πρώτοι οι αρχαίοι μας πρόγονοι μελέτησαν, εμβάθυναν και οργάνωσαν τα φιλοσοφικά της προβλήματα.
Είναι γνωστό ότι παιδαγωγός την εποχή εκείνη, ήταν κάποιος δούλος που διέθετε μόρφωση και οδηγούσε τον «παῖδα» στον δάσκαλο, επόπτευε γενικότερα τη διαγωγή του παιδιού και συνέβαλε στην καλύτερη διαμόρφωσή της. Οι δεσμοί αγάπης, σεβασμού, εκτίμησης και ευγνωμοσύνης μεταξύ αυτού και του παιδαγωγού παρέμεναν στέρεοι σε όλη τη ζωή.
Ο Περικλής στον Επιτάφιο ονομάζει την Αθήνα «Ἑλλάδος παίδευσιν» και προσθέτει ότι κάθε υπεύθυνος Πολίτης έχει ένα ιδεώδες, να μην είναι μονομερής όπως οι Σπαρτιάτες, αλλά να θέλει «σῶμα αὔταρκες ἐπί πλεῖστα ἄν εἴδη μετά χαρίτων μάλιστ’ ἄν εὐτραπελώς παρέχεσθαι». Η πολυμέρεια είναι λοιπόν ένα από τα ιδανικά του Αθηναίου πολίτη. Αυτό επιδιώκει και η γενική του παιδεία, δηλαδή την ανάπτυξη όλων των αγαθών του ικανοτήτων.
Αλλά και τα παιδευτικά κέντρα της Αρχαίας Ελλάδος, τα «γυμνάσια», δηλαδή τα γυμναστήρια, φιλοδοξούσαν να αθλήσουν το σώμα, αλλά παράλληλα και το πνεύμα και την ψυχή των νέων και να επιτύχουν την αρμονία ανάμεσα σε αυτά, η οποία εκφραζόταν με τον όρο «καλοκαγαθία»- «καλός κἀγαθός».
Στις μέρες μας δυστυχώς τα πράγματα έχουν ανατραπεί. Η παιδεία που παρέχεται αποκλειστικά από το σχολείο στοχεύει ως επί το πλείστον στην απλή μετάδοση γνώσεων, χωρίς περαιτέρω εμβάθυνση ή ενδιαφέρον για την προσωπικότητα του κάθε παιδιού. Η καλλιέργεια των αρετών έχει υποχωρήσει μπροστά στην ισοπεδωτική τάση της εποχής μας και στη μανιώδη επιδίωξη του καλύτερου αποτελέσματος ως προς την «επιτυχία» για την επαγγελματική αποκατάσταση.
Η διαμόρφωση του χαρακτήρα, η καλλιέργεια της προσωπικότητας, των χαρισμάτων και των δεξιοτήτων του κάθε παιδιού, που αποτελεί μια μοναδική και ξεχωριστή οντότητα, η διδασκαλία των αρετών και του ήθους είναι έννοιες άγνωστες ή ελλιπώς γνωστές σε μια σχολική εκπαίδευση καταπονημένη έως και εξουθενωμένη από το βάρος των αποχών, των καταλήψεων αλλά και της αδιαφορίας και κόπωσης διδασκόντων και διδασκομένων.
Το φαινόμενο αυτό, αρκετά γενικευμένο, ευτυχώς δεν είναι καθολικό. Μέσα στην καταχνιά υπάρχουν και φωτεινές εξαιρέσεις, προσπάθειες που γεννούν αισιοδοξία και ζωντανεύουν την ελπίδα για το παρόν και το μέλλον της Παιδείας στην πατρίδα μας.
Το Σχολείο μας, το «δικό μας σχολείο» κατέχει πρωταγωνιστικό ρόλο στην υπηρεσία αυτών των προσπαθειών: επί πέντε περίπου χρόνια με πολύ μεράκι, κόπο και αμέτρητες θυσίες παρέχει στα ελληνόπουλα την παιδεία εκείνη που εξυψώνει και εξευγενίζει τον άνθρωπο. Μια παιδεία στο επίκεντρο της οποίας βρίσκεται ο νέος μαθητής, ο έφηβος, σαν μια ξεχωριστή προσωπικότητα, που διψά για μάθηση και επιζητά πρότυπα και αξίες, βάσει των οποίων θα θεμελιώσει αργότερα τη δική του ζωή.
Αυτό το σχολείο δημιουργεί σε όλους εμάς, μαθητές και καθηγητές, τις κατάλληλες συνθήκες ώστε να αποκαλύψουμε τον καλύτερο εαυτό μας: σε εμάς που διδάσκουμε τα παιδιά, να προσεγγίσουμε τον ψυχικό τους κόσμο με προσοχή και αγάπη, να αφουγκραστούμε τις ανάγκες καθενός ξεχωριστά, να καλλιεργήσουμε ό,τι ανώτερο υπάρχει στην ψυχή τους, να τους εμφυσήσουμε την Πίστη στο Θεό και την αγάπη για τη ζωή, τους ανθρώπους και τη φύση˙ να τους μεταδώσουμε γνώσεις απαραίτητες για τη μόρφωσή τους και τη μελλοντική τους πρόοδο στο στίβο της ζωής. Παράλληλα να τους εμπνεύσουμε την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους, την αισιοδοξία και την αυτογνωσία ώστε να συνειδητοποιήσουν τι είναι αυτό που επιδιώκουν στη ζωή τους.
Από την άλλη πλευρά τα παιδιά διαπιστώνουν ότι το σχολείο τους δεν είναι απλώς το όμορφο κτίριο και οι αίθουσες που τα φιλοξενούν αρκετές ώρες κάθε ημέρας, όπου διδάσκονται τα προβλεπόμενα μαθήματα. Συνειδητοποιούν ότι το σχολείο είναι κυρίως οι άνθρωποι που τα διδάσκουν και κοπιάζουν μαζί τους, που τους χαράσσουν κατευθύνσεις και ανοίγουν ορίζοντες στη γνώση, που τους αποκαλύπτουν το βαθύτερο νόημα της ύπαρξής τους και τα παραστέκουν μέχρι να αναπτύξουν τις δικές τους δυνάμεις για το πέταγμα τους στη ζωή, με ολοκληρωμένη προσωπικότητα, που βρίσκονται τέλος πάντα εκεί για να ακούσουν το πρόβλημά τους, τις ανησυχίες και τις απογοητεύσεις τους, για να μοιραστούν τη χαρά και τον ενθουσιασμό τους. Αλλά όχι μόνο αυτό! Το σχολείο μας είναι η διαρκής και αέναη προσπάθεια να δίνει πνευματικό περιεχόμενο στη γνώση και να τη μετατρέπει από απλή μαθητεία σε ουσιαστική παιδεία.
Αν η Αρχαία Ελλάδα ανέπτυξε τον μνημειώδη πολιτισμό που την έκανε ξακουστή ανά τον κόσμο, που παραμένει ζωντανός επί 25 αιώνες, αυτό οφείλεται στο ότι έδωσε το προβάδισμα σε αξίες πνευματικές και ιδεώδη. Αυτά καλλιεργεί και το σχολείο μας με συνέπεια και είναι ελπιδοφόρο το γεγονός ότι μέσα στην εποχή της αμφισβήτησης και της ανατροπής που διανύουμε υπάρχουν τέτοιες προσπάθειες ανιδιοτελείς που αποσκοπούν σε ένα φωτεινότερο μέλλον για την Παιδεία μας, σε μια δημιουργικότερη ζωή για τα παιδιά μας, σε μια αναβάθμιση των αξιών στην πατρίδα μας.
